زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

عباس بن فرج ریاشی





ابوالفضل عباس بن فرج ریاشی بصری بغدادی (۱۷۷-۲۵۷ هـ)، از راویان، لغت‌شناسان و عالمان به تاریخ عرب جاهلیت، شعر و نحو و ادب، قرن سوم هجری قمری در بغداد و بصره بود.


۱ - معرفی اجمالی



ابوالفضل عباس بن فرج بن علی ریاشی بصری بغدادی، در سال ۱۷۷ هـ به دنیا آمد. اهل بصره و از موالی محمد بن سلیمان بن علی‌ هاشمی بود. پدر عباس، بنده ریاش از قبیله جذام بود و بدین‌جهت به ریاشی منسوب شد.
وی را از راویان و عالم به تاریخ و حوادث عرب جاهلی و شعر و لغت شمرده و در علم نحو و ادب مقام بالایی برای او قائل‌اند. از مازنی نقل است که ریاشی برای من کتاب می‌خواند و او در علم بالاتر از من بود. ریاشی به بغداد سفر کرد و مدتی در آنجا به نقل حدیث پرداخت متوکل او را قاضی بصره کرد، ولی او نپذیرفت. در بصره با ابوالعباس ثعلب ملاقات کرد و مورد احترام او قرار گرفت.

۲ - اساتید و شاگردان



ریاشی از اساتیدی چون اصمعی، ابوعبید بن المثنی و ابوداود طیالسی بهره برد. از شاگردان وی می‌توان به محمد بن یزید مبرّد، ابن‌درید و ابن‌ابی‌الدنیا اشاره کرد.

۳ - سرانجام



ریاشی، در سال ۲۵۷ هـ که واقعه صاحب زنج در بصره رخ داد و سپاه صاحب زنج به قتل و غارت شهر پرداخته و آن‌را به آتش کشیدند، ریاشی در مسجد بصره در حال اقامه نماز ظهر بود که مهاجمان ریخته و با شمشیر او را به قتل رساندند. او در هشتاد سالگی درگذشت.

۴ - آثار



آثار ریاشی عبارت‌اند از: الابل، الخیل، ما اختلف اسمائه من کلام العرب و نیز اشعاری دارد.

۵ - مطالعه بیشتر



برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۵] تفضلی، آذر و فضائلی، مهین، فرهنگ بزرگان، ص۲۵۹.
[۲۷] فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۱۹.


۶ - پانویس


 
۱. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۲۶۴.    
۳. ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۵۱۳.    
۴. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۳۷.    
۵. قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۲، ص۳۶۷.    
۶. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۱.    
۷. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
۸. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۲۹.    
۹. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۲۳۷.    
۱۰. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۲۷.    
۱۱. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۲۳۷.    
۱۲. صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۳. ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۳۲۸.    
۱۴. ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۷.    
۱۵. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۲.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۱۷۲.    
۱۷. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۳۴.    
۱۸. صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۹. ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۵.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۶۶.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۶۹.    
۲۲. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
۲۳. بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۲۶۱.    
۲۴. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
۲۵. تفضلی، آذر و فضائلی، مهین، فرهنگ بزرگان، ص۲۵۹.
۲۶. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۱۷۷.    
۲۷. فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۱۹.


۷ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۲۶، برگرفته از مقاله «عباس بن فرج ریاشی».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۸۹.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.